Tưởng như người biết đến ảnh Nguyễn Thái Phiên không nhiều, song thật bất ngờ, sáng 20.11 vừa qua, tại quán càphê Văn Khoa, tôi chưa kịp giới thiệu hết về anh thì Atsuko Tanaka và Erico Kondo – hai nữ sinh viên người Nhật đang thực tập tiếng Việt ở Đại học KH-XH và NV TP HCM – đã cùng “oà” lên một tiếng, rồi tròn mắt nhìn anh. Atsuko phùng má, trề môi thổi phù phù vào không gian, còn Erico thì nói: “Tôi đã được xem ảnh của anh trên báo…”. Vâng, họ nói về “Thời thơ ấu” – tác phẩm của Thái Phiên vừa mới đoạt Huy chương Vàng tại Liên hoan Ảnh nghệ thuật toàn quốc lần thứ 19, năm 1997.
Rất ngẫu nhiên một buổi đưa con đến trường mẫu giáo, Thái Phiên bắt gặp nhiều cháu bé đang xúm nhau chơi trò đá dế. Một tứ ảnh đã thoáng hiện trong đầu, thế là hôm sau anh liền vác máy theo. Anh nhập thân cùng các cháu đá dế, quay và… thổi. Bọn trẻ say sưa làm theo. Thái Phiên bấm luôn một cuộn phim xung quanh cái trò đá dế này. Và cuối cùng, anh đã ghi được cái khoảnh khắc cực kỳ đáng giá để tạo nên cái hồn của “Thời thơ ấu”. Đó là lúc đứa bé gái phùng tròn má và đứa bé trai trề nhọn môi thổi say sưa vào hai con dế. “Thời thơ ấu” của Thái Phiên đã lột tả vẻ hồn nhiên, khoẻ mạnh của của trẻ con. Hậu cảnh bị xoá, cộng thêm ánh sáng tự nhiên đã làm cho bức ảnh thêm tươi tắn, dễ thương. Ngoài việc lột tả chất trẻ con, “Thời thơ ấu” còn như gợi nhớ lại một trò chơi mang đậm tính truyền thống dân dã của trẻ em nông thôn VN. Cũng trong Liên hoan Ảnh nghệ thuật toàn quốc lần này, tác phẩm “Những người chủ tương lai” của anh cũng đoạt luôn Huy chương Bạc.Vốn sở trường về ảnh khoả thân, thế nhưng, Thái Phiên lại rất thành công với thể loại ảnh sinh hoạt như đã kể trên. Có không ít người ngạc nhiên khi được biết tác giả bức ảnh khoả thân “Khát vọng” – Huy chương Đồng, Liên hoan Ảnh nghệ thuật TP HCM lần thứ 18, năm 1994, lại là Thái Phiên -Tác giả của bức ảnh “Khoẻ – vì ngày mai”, Thái Phiên cũng chớp được trong một lần tình cờ cho con đến học võ ở trường Mầm non 2, quận 10. Sau ba buổi bấm máy với thời tiết khác nhau, đến một chiều nọ, mười kiểu ảnh bắt mắt nhất mới làm anh hài lòng. “Khoẻ – vì ngày mai” chụp những luồng gió xoáy tròn theo những cú đấm của đám trẻ con. Cú đấm và gió xoáy đã tạo nên sức bật của cả một thế hệ trẻ. Bức ảnh đã đoạt giải nhất cuộc thi Ảnh “Việt Nam ngày nay” do Hội Nhiếp ảnh TP.HCM và hãng Fuji Hồng Kông tổ chức năm 1993. Xuất thân là kỹ sư lâm nghiệp, nhưng Thái Phiên lại có duyên với nhiếp ảnh ngay từ khi mới bước chân vào nghề. Năm 1992, – “Thao thức” – tác phẩm đầu tay của Thái Phiên – đã đoạt giải ba của báo Tuổi Trẻ. Từ đó đến nay, không năm nào Thái Phiên lại không “bỏ túi” từ 3-5 giải thưởng về ảnh nghệ thuật. Ngoài những thể loại đề cập ở trên, ống kính của Thái Phiên còn ghi lại khá nhiều ảnh đẹp quê hương, đặc biệt ở xứ Huế quê anh. Anh tâm sự: “Với tôi ảnh nghệ thuật đã ăn sâu vào máu thịt và trở thành nỗi đam mê vô bờ bến”. Chính vì thế mà cách đây 5 năm, Thái Phiên đã không ngần ngại dứt bỏ nghề kỹ sư lâm nghiệp để “phó thác” số phận mình cho “người tình nhiếp ảnh”.
Báo Lao Động. Số 190/97. Ngày 28/11/1997.
Tác giả: CAO HÙNG